Huis van het boek conserveert en digitaliseert 120.000 exlibris
Huis van het boek kan een groot deel van zijn collectie van 350.000 exlibris conserveren en digitaliseren. Dit is mogelijk dankzij Metamorfoze, het nationaal programma voor het behoud van papieren erfgoed. Het gaat om de collectie van Eugène Strens (1899-1980) met exlibris, klein grafiek en ontwerpen. Hieronder bevindt zich werk van bekende moderne kunstenaars, zoals Jeanne Bieruma Oosting, Jean Cocteau, Fré Cohen, M.C. Escher, Theo van Hoytema, Gustav Klimt en Käthe Kollwitz en Edgar Tytgat. Tot de collectie behoren ook zijn persoonlijk archief en dat van de Nederlandse Exlibris Kring. Directeur Sandra Bechtholt: ‘Het is geweldig dat we in deze moeilijke tijd voor musea zulk goed nieuws hebben gekregen. Dankzij dit omvangrijke project kunnen we samen met Metamorfoze deze belangrijke collectie exlibris goed bewaren voor de toekomst en online beschikbaar maken voor een wereldwijd publiek.
Collectie exlibris van Huis van het boek
In 1995 kon het museum zijn internationale collectie spectaculair uitbreiden met de aankoop van de grootste particuliere collectie exlibris ter wereld: die van Eugène Strens. De internationale collectie exlibris van Huis van het boek is één van de grootste en belangrijkste ter wereld. Ze bestaat uit in totaal ca. 350.000 exlibris, 15 meter archivalia en 32 meter naslagwerken. Deze collectie is opgebouwd in de afgelopen 100 jaar en bestaat uit verschillende grote en kleinere deelverzamelingen. De oudste daarvan is die van J.F. Verster, in 1929 verworven door de Koninklijke Bibliotheek en sinds de jaren ‘70 in permanente bruikleen afgestaan aan Huis van het boek. In 1977 verwierf het museum de grote verzameling van Johan Schwencke en in 1999 de verzameling van het echtpaar Jansen-Ebing.
Bijschrift:
M.C. Escher, Nieuwjaarswens 1956 voor Eugène en Willy Strens. Coll. Huis van het boek, Den Haag
Belang van de studie naar exlibris
Exlibris zijn op papier gedrukte eigendomskenmerken die boekenbezitters in hun boeken aanbrengen. De oudste dateren uit de 15de eeuw. Daarvoor dienden vooral bandstempels als eigendomskenmerk. Door de bredere verspreiding van boeken werd steeds meer gekozen voor ingeplakte exlibris. Exlibris werden vanaf het begin gemaakt door bekende kunstenaars, grafici en ontwerpers. Tot de oudste exlibris behoren ontwerpen van Dürer, Cranach en Holbein. Door de toegenomen internationale belangstelling voor de geschiedenis van geletterdheid en leescultuur in de afgelopen jaren zijn exlibris een belangrijke bron voor onderzoekers. Daarnaast kunnen exlibris informatie verschaffen over de geschiedenis van druktechnieken en kunst- en cultuurgeschiedenis in het algemeen.
Eerdere Huis van het boek-projecten met Metamorfoze
Sinds 2000 heeft het museum ervaring met Metamorfoze. In dat jaar werd het archief van Jean François van Royen geconserveerd en op microfilm gezet; in 2013 zijn deze films gedigitaliseerd. In 2013 is het archief van Jan van Krimpen, als onderdeel van een project van de UvA, geconserveerd. Van 2016 tot 2018 is de conservering en digitalisering van het familiearchief Van Westreenen/Meerman uitgevoerd. Van 2018 tot 2021 is een vijftal archieven van belangrijke typografen en vormgevers uit het interbellum, Charles Nypels, John Buckland Wright, A.A.M. Stols, Henri Friedlaender en Stefan Schlesinger, geconserveerd en gedigitaliseerd.
