Italiaanse panelen (1400-1600)
De collectie schilderijen kan in drie groepen verdeeld worden: een groep familieportretten van de familie van Van Westreenen en de familie Meerman, een groep door de baron Van Westreenen bij elkaar gebrachte stukken, en een groep schilderijen die door het museum is verworven na 1848. De twee laatste groepen bestaan uit heel uiteenlopende werken, van middeleeuwse religieuze kunst tot 17de-euwse landschappen en 20ste-eeuwse portretten. De enige duidelijk te onderscheiden groep wordt gevormd door Italiaanse panelen uit de 14de en 15de eeuw, door Van Westreenen verworven rond 1830-1840. Deze belangstelling voor Italiaanse pre-Renaissance kunst is eigenlijk best bijzonder: in die tijd zijn er maar weinig verzamelaars die oog hebben voor deze stukken.
Hoogtepunt: Madonna met kind
Dit ongesigneerde paneel van Maria met Christus op haar schoot wordt tegenwoordig toegeschreven aan Francesco di Vanuccio. Het werk dateert uit de tweede helft van de 15de eeuw. Deze Francesco, die goudsmid en schilder in Siena was, maakt omstreeks 1380 een tweeluikje: twee met een scharnier verbonden panelen. De panelen raken later los van elkaar. Het andere paneel, met Christus aan het kruis, is nu te zien in Philadelphia. De Madonna met kind van Huis van het boek is oorspronkelijk het linker paneel geweest. Links van Maria staat de heilige Laurentius, rechts de heilige Andreas. Boven de troon waken vijf engelen.
Francesco di Vanuccio is (door kunsthistoricus Henk van Os) een ‘schilderende goudsmid’ genoemd: zelfs in die tijd is het uitzonderlijk om zoveel goud, bladgoud en halfedelstenen in een paneel te verwerken. Er heeft nog meer goud in de omlijsting gezeten, maar die is bij het Haagse deel van het tweeluikje verdwenen.
Madonna met kind, toeg. Francesco Vanuccio, Siena (Italië), ca 1370-1380, paneel, inv.nr. 806/60, coll. Huis van het boek
